Nola aurre egin arnas infekzioei

Ondotxo dakite gurasoek: tenperaturak jaisten direnean umeak “hoztu” egiten dira. Gripe bat ez bada, ditxosozko otitisa izango da, edo anginak bestela. Nola jokatu behar da kasu bakoitzean? Zer egin daiteke haurrak hainbeste hoztu ez daitezen?

Negua ate-joka eta umeak gaixotzea, batera iristen diren kontuak ia-ia: faringitisa, otitisa, bronkitisa, gripeak,… Adituek egindako kalkuluen arabera, 15 urtetik beherako haur eta gazteek urtean batez beste 2,6 arnas infekzio jasaten dituztela estimatzen da. Ba al da gisa horretako infekzioak tratatzeko formula idealik?Antibiotikoak ez dira beti irtenbidea, batzuetan mesede baino kalte gehiago egiten dutelako. Gakoa, beste askotan bezala, zentzu komunari eta pediatraren aholkuari jarraitzea da.

Zergatik hozten dira hainbeste ume txikiak?

Txikiak direnean, umeek ez daukate oraindik bere sistema immunologikoa behar bezala osatua. Bere bizitzako aurreneko hilabeteetan, amak haurdunaldia bitartean eta ondoren baita bularra emateko garaian ere, pasatu dizkien antigorputzei esker babesten dira gaixotasun infekziosoetatik. Baina zortzi hilabetetik aurrera, gutxi gorabehera, “maileguan hartutako” defentsa horiek agortu egiten dira, eta umeak bere defentsa propioak sortzen hasi beharra dauka. Horrexegatik, une honetan oso sentibera da gaixotasunen aurrean. Eta berriro ere adituen hitzetan, esan daiteke umearen sistema immunologikoa ez dela erabat osatu eta heltzen 5 edo 6 urte bete arte.

Nola estimulatu haurraren defentsak

Eboluzioaren “egutegi” hori dela medio, garrantzi handikoa da umearen defentsak hasiera-hasieratik bizkortzea. Hona hemen hori lortzeko modurik onenak:

● AMAK BULARRA EMATEA

Amaren esnea da umea aurreneko hilabete horietan gaixotasun infekziosoetatik babesteko “txertorik” onena. Ama-esneak duen A immunoglobulinak birusen eta bakterioen jarduera blokeatu egiten du hestean eta arnas aparatuan. Bestetik, bitamina eta mineral ugari dituenez, amaren esneak haurtxoaren sistema immunologikoa indartzen laguntzen du, bere hazkundea bultzatzeaz gain. Horregatik, edoskitzaroa ahal bezainbeste luzatzea gomendatzen dute adituek.

● ELIKADURA
Badira sistema immunearekin lotura estua duten nutriente edo mantenugaiak, gure seme-alaben jan-neurrian inola ere huts egin behar ez luketenak, haurrak urtebete egiten duenetik aurrera gutxi gorabehera:

•  C bitaminak gorputzaren defentsa naturalak sendotzen ditu. Non aurkitzen da bitamina hori? Kiwian, zitrikoetan, marrubi eta piperretan, tomatean, azan, etab.
• E bitaminak gorputzaren erantzuna areagotzen du birusen erasoa gertatzen denean. Bitamina hori emango diguten janariak oliba-olioa, hosto berdeko berdurak eta fruitu lehorrak dira nagusiki.
• A bitaminak mukosak indartzen ditu, infekzioen kontrako borrokan. Esneki osoetan (ez hainbeste gaingabetuetan), arrautzan eta gibelean aurkitzen da batez ere.
• Mineralak. Gorputzak burdina (haragia, arraina, arrautza), zinka (haragiak, arraina, zerealak eta lekaleak) eta selenioa (haragia, mariskoak edo itsaskiak, zerealak) ere behar ditu.

● OHITURA EGOKIAK

Garrantzi handikoa da era berean umeak beharrezkoak diren orduak lo egitea, ariketa edo jarduera fisikoa modu erregularrean egitea eta gehiegizko obligaziorik (eskolaz kanpoko jarduerarik esan nahi da) ez edukitzea, estresak gorputza ahuldu egiten baitu. Umea oso nekatua edo ahuldua badago, kasua baloratu ondoren pediatrak osagarri dietetikoak hartzea gomendatuko du agian.

Noiz hartu behar dira antibiotikoak eta noiz ez

Antibiotikoak ez dira gaitz guztien kontrako erremedioa. Batzuetan beharrezkoak dira, beste batzuetan, ordea, ez. Alferrik hartzen badira, gorputzean erresistentzia eragin dezakete eta epe luzera gerta daiteke botika horrek eraginkortasuna galtzea.

• FARINGITISA (ANGINAK). Bi eratakoak izan daitezke: jatorri biralekoak, edo bakterioek sortuak. Aurreneko kasuan, antibiotikoak alferrikakoak dira. Faringitisa bakterioek sortua denean bakarrik errezetatzen dira antibiotikoak, izan ere A taldeko estreptokokoek eragindako infekzioa bada, gerora gaixotasun larriak (sukar erreumatikoa edo giltzurruneko lesioak) sortzeko arriskua dagoelako. Sukar altua, mina irensterakoan, gongoil handituak lepoan eta zornea amigdaletan (puntu txikiak edo baita plaka handi samarrak ere) izaten dira faringitis bakteriano baten sintomak.

• HOZTURA ARRUNTA. Eztula, gehiegizko muki-jarioa, sukarra,… horiek dira hoztura edo marrantaren sintoma tipikoak. Infekzio birikoa da, eta ez du antibiotikorik behar sekula. Kontuan hartu behar da, gainera, gaixotasun arin horiei esker umea pixkanaka gorputzaren defentsak osatzen ari dela. Aski da sukarra jaisteko antipiretikoak ematea, eta sudurra serum fisiologikoarekin maiz garbitzea.

• GRIPEA. Bere sintomak hoztura arruntaren kasuan aipatutakoen antzekoak dira, eta hau ere birus batek sortua denez, ez du antibiotikorik behar tratamendu gisa.

• OTITISA. Gehienetan bakterioren batek sortutako infekzioa izaten da. Bi urtez azpiko umeen kasuan, beti antibiotikoak errezetatzen dira, konplikazio larriak saihesteko. Ume koskortuagoetan, berriz, otitisaz gain, sukarra edo belarriko zorne-jarioa agertzen denean bakarrik aginduko dira antibiotikoak.

• BRONKITISA. Normalean, gaixotasun hau jatorriz birikoa izaten da, eta horregatik ez da beharrezkoa antibiotikoekin tratatzea. Eztula emankorra denean, ordea, sukarra agertzen bada edo molestiek denbora luzean (hamar egunetik gora) irauten badute, litekeena da bakterioek eragindako gain-infekzio bat gertatzea. Kasu horietan bai, komenigarria da antibiotiko bat agintzea eta erradiografia bat egitea, pneumonia posible bat baztertzeko.

Gutxiago(tan) hozteko trikimailuak

Umeen sistema immunologikoa bizkortzeaz gainera, badira zure seme-alaba infekzioen aurka indartzen lagunduko dizuten gomendio edo aholku erraz batzuk:

● ONDO ABRIGATU
Umeek kalean ondo babestuta joan behar dute, baina exageratu gabe noski. Txanoa eta bufanda eramateak, adibidez, arnasbideak hoztea saihesteko balio du. Neguko hotzak arnas aparatuaren azalera estaltzen duten zilioen mugimendua paralizatzen du, eta horrela birusen eta bakterioen sarrera errazago gertatzen da.

● GIRO KARGATUAK
Ahal den neurrian, komeni da umeek giro kargatuetatik eta jende asko pilatzen den lekuetatik urrun egotea.

● INGURUGIROKO HEZETASUNA
Giro lehorrek arnas mukosak bulnerableago bihurtzen dituzte. Komeni da, beraz, umearen gelan hezetasun-maila % 70ekoa izatea. Hori lortzeko hezegailuak erabil ditzakezu edo baita betidaniko irtenbidea baliatu ere, bere gelan ur irakinez betetako ontzi bat jarrtza, alegia, umea lotara joan aurretik.

 Antibiotikoen urrezko arauak

• Saihestu automedikazioa. Ez eman inoiz zure seme-alabari medikuak agindu ez dizun antibiotikorik.
• Errespetatu tratamenduaren iraupena. Nahiz eta umeak hobera egin, ez eten sekula medikuak agindutako tratamendurik, bakterioek antibiotikoen kontrako erresistentzia garatu dezakete-eta.
• Ez egin kasu senide edo auzokoei. Sintomak beste pertsona batzuenen antzekoak izan arren, gogoan izan kasu bakoitzak bere sendabide berezia eskatzen duela.
• Ez erabili berriro medikuak aurreko batean errezetatutako antibiotikorik. Sintomak antzekoak izan arren, gerta liteke beste gaixotasunen bat izatea.

Jabier Agirre 2009/12/16

guraso.com