Zure umearen azaleko etsaiak
Pixoihalagatiko dermatitisa
• Sintomak: Pixoihalak estaltzen duen azala gorritua eta zertxobait handitua dago. Haurra urduri dago, ezinegonik, eta negarrari ekiten dio itxurazko arrazoirik gabe. Ume koxkortuagoek hatz egiteko joera ere izan dezakete.
• Zer da?: Umeak elikagai solidoak jaten hasten direnean batik bat agertzen den erupzioa, hortzak ateratzen direneko garaiekin edo beherakoekin batera ere ager daitekeen arren.
• Zer egin?: Prebenitzea errazagoa da gehienetan sendatzea baino. Erasandako zona horrek ahalik eta garbien eta lehorren egon behar du. Horretarako, pixoihalak maiz samar aldatu behar dira (pixoihalik onena ez da gehien xurgatzen duena, bizkor aldatzen dena baizik), azala urarekin eta xaboi suabearekin garbitu behar da, umeak pixoihalik gabe egon beharko luke denbora puska batean, eta gauez zink oxidoz egindako pomada bat erabili beharko da.
Baina arazoa agertu baldin bada, pixoihala aldatzen den bakoitzean, zona hori ur epela erabiliz garbituko da, ondo xukatutako esponja batekin, azala sekula ere igurtzi gabe. Oloarekin egindako xaboia erabili behar da, eta urarekin ondo-ondo aklaratu. Ondoren airean lehortzen utzi, edo lehorgailuarekin bestela (aire hotzeko posizioan). Eta ez da talko-hautsik erabili behar.
• Noiz joan pediatrarenga?: Hirugarren egunerako umeak ez badu hobera egiten, edo lo gaizki egiten badu, azala gorri-gorri edo odoletan badauka, babak agertzen badira, edo gorriuneak pixoihalak estalitako zona baino harago zabaltzen badira.
Zorriak
• Sintomak: Umeak azkura dauka, garondoan eta belarrien atzealdean batez ere. Sarritan lepoaren atzealdeko gongoil linfatikoak ere handituak agertzen dira.
• Zer dira zorriak?: Parasito batzuk dira, bere fase helduan detektatzen zail samarrak. Askoz errazago ikusten dira ileetara atxikiak dauden partzak, ume batetik bestera erraz transmititzen dira, harreman edo kontaktu pertsonalaren bidez, eta umeek elkar partekatzen dituzten orrazi, jostailu edo objektuen bidez.
• Zer egin?: Bi urtez azpiko umeen kasuan egokiena metalezko orrazi bereziak erabiltzea da, partzak kanporatzeko, eta silikona moduko xanpu berezi bat erabiltzea, xanpua eman ondoren ilearen gainean lehortzen uzten da eta horrela zorriak asfixiaz akabatzen dira. Tratamendu hori ez da toxikoa, eta 7-10 eguneko tartearekin bi txandatan aplikatuz gero nahiko eraginkorra gertatzen da. Bi urtetik gorako umeen kasuan badira zorriak akabatzen dituzten beste produktu intsektizida batzuk ere, baina batez ere berriro ere ez kutsatzen erakutsi behar zaie (higieneko neurrien bidez).
• Noiz joan pediatrarengana?: Xanpu egokia hiru aldiz erabili ondoren zorriak desagertzen ez badira (tratamenduekiko erresistente bihurtzen dira). Kasu gutxitan gertatzen da hori, baina orduan tratamendua aldatu beharra dago, eraginkorra izango den botika topatu arte.
Dermatitis atopikoa
• Sintomak: Larruazalak lesio gorri eta lehorrak izan ohi ditu. Azkura ere oso nabarmena izaten da, eta sentsazio desatsegin horren eraginez umeak, txiki-txikitatik, oso minbera eta suminkor daude.
• Zer da?: Atopiaren azaleko agerpena, asmarekin, errino-konjuntibitisarekin edo elikagaiekiko alergiarekin batera azaltzen dena. Dermatitis atopikoaren prebalentziak gora egin du azken hamarkadetan, eta adituen ustez bost umetik batek jasaten du gaur egun. Bizitzako aurreneko urtearen barruan agertzen da normalean, umeak bi edo hiru hilabete dituenean, eta gaitz kronikoa da. Sarritan osagai hereditarioa dauka, eta familian (guraso edo senideen artean), badaude beste paziente atopiko batzuk ere.
• Zer egin?: Brote gogorra agertuz gero, honako pauta hauek jarraitu beharko dira:
- Ume bi egunez behin dutxatu, ur epelarekin besterik gabe. Xaboia, azal topikoentzako berezia, benetan zikin dauden zonetan bakarrik erabiliko da
- Lehortzeko ukituak bakarrik erabili, inoiz igurtzi gabe.
- Azala oraindik ere heze dagoela, erabili kortikoide-kremak dermatitisak erasandako zonetan, eta krema hidratatzaileak gainerako zonetan.
- Kotoizko jantziak erabili, ez sintetikoak.
- Ez erabili suabizante edo leuntzailerik arropa garbitzerakoan.
- Etxean hezetzaileak eduki eta erabiltzea oso garrantzitsua da, ingurugiroa heze mantentzeko.
• Noiz joan pediatrarengana?: Dermatitis atopikoa tratatzeko asmoz, pediatrak errezetatutako produktu hidratatzaile bereziekin lesioak hobera egiten ez badute.
Garatxoak
• Sintomak: Haurtzaroan garatxo lauak dira arruntenak, lesio lisoak, kolore marroi-horixka dutenak, batez ere aurpegian azaltzen dira.
• Zer dira?: Giza papilomaren birusak eragindako azaleko tumore edo koxkor txikiak.
• Zer egin?: gehienetan bere kasa desagertzen dira, aparteko ezer egin gabe, baina krioterapia bidez edo produktu kimiko bereziekin ere desagerraraz daitezke nahi izanez gero. Kutsapenaren prebentzioa zaila da, baina garatxorik mingarrienak —oin-zolakoak— ager ez daitezen, komeni da haurra oin hutsik ez ibiltzea, etxean eta batez ere leku busti eta hezeetan, igerilekuan adibidez.
• Noiz joan pediatrarengana?: Arrazoi mediko edo estetikoak direla medio, garatxoak kendu nahi badira, beti joan beharko da medikuarengana.
Molluscum contagiosum
• Sintomak: Izterretan, ipurmasailetan eta sabelean batez ere, baina baita beste edozein gorputz-ataletan ere, agertzen diren goraune biribildu liso txikiak dira, haragi kolorekoak, erdian sakonune moduko bat dutenak. Ez dute minik ez azkurarik ematen.
• Zer dira?: Poxabirus izeneko birus oso kutsakorrak sortutako lesioak, berandu baino lehen kentzea komeni direnak.
• Zer egin?: Banan-banan erauzi behar dira, anestesia lokalarekin, elkarrekin konbinatzen diren hainbat teknika erabiliz (krioterapia, lesioak kongelatuz, laserra baliatuz, arraspatuz, etab.) eta tratamendua botikekin osatuz.
• Noiz joan pediatrarengan?: beti, espezialistak ahalik eta lasterren erauzi ditzan. Lesioak zabaldu egiten baitira, ekzemak sorrarazten dituzte, etab. Moluskuak garatxoak baino askoz ere kutsakorragoak, ikusgarriagoak dira, eta endredo eta eragozpen gehiago eragiten dituzte.
Jabier Agirre 2011/11/30
http://guraso.com/kolaborazioak/zure-umearen-azaleko-etsaiak/
